Konu/Arka plan

Katılımcılar dedikoduların meydana geldiği süreci iletişim yoluyla bizzat tecrübe ederler. Bunun için seminer grubundan bir kişi sadece kendinin gördüğü bir resmi bir başka katılımcıya tasvir eder. Bu katılımcı duyduklarını bir başka katılımcıya aktarır. Aktarma sürecinde oluşan değişimler değerlendirme aşamasında konu edilir.

Amaçlar

• Dedikoduların nasıl oluştuğunu öğrenmek
• Hiçbir algının objektif olmadığını ve gözlemcinin kişisel imgelemesine bağlı olarak şekillendiğini anlamak
• İletişimin hiçbir zaman şeffaf olmadığını, aksine hep değişimlere ve deformasyonlara sebep olduğunu anlamak
• Ön yargıların ve stereotipilerin sosyal çevreyi algılarken ve aktarırken etkili olduklarını anlamak
• Ön yargıların dedikoduları tetiklediğini anlamak

Alıştırmanın uygulanışı

Seminer grubu aşağı yukarı aynı büyüklükte olan iki gruba ayrılır. Grubun bir bölümü semineri yönetenler onları çağırana kadar odayı terk eder. Grubun diğer bölümü seminer odasında kalır ve gözlemci rolü üstlenir. Odaya geri dönen ilk kişi aşağı yukarı bir dakika boyunca tepegözde sunulan bir resme (çalışma kağıdı F.I.) bakar. Sadece detaylara dikkat edilmemesi için semineri yönetenler aşağıda belirtilen talimatı verir:

»Kısa bir süre için size sizden sonra odaya çağıracağımız bir kişiye tasvir edeceğiniz bir resim göstereceğiz. Resimdeki her ayrıntıyı aklınızda tutmanız gerekmiyor. Resimde gördüğünüz olayı veya durumu anlatmanız yeterli.«

Katılımcıya, resimde gördüklerini kendinden sonra odaya çağrılan kişiye anlatma görevi verilir. Resmin kendisi örtülür ve semineri yönetenler ikinci olarak odaya çağırdıkları kişiye, kendisinden önce gelen kişinin resmi gördüğünü ve ona gördüklerini anlatacağını söyler. Aynı hikaye bir sonra çağrılan kişiye aktarılır. Buna bütün katılımcıların resmin içeriğini öğrenmesine kadar devam edilir. Sonunda, en son çağrılan katılımcı semineri yönetenlere kendi versiyonunu anlatır. Odada kalanlar resimle ilgili ifadelerin uğradığı değişimleri titizce not eder. Gözlemci grubun her üyesi içeri giren bir kişiyi gözlemekle mükellef. Akabinde değerlendirmede bulunulur.

Katılımcılar son olarak resmi hafızalarına dayanarak çizer ve çizdikleri resmin üzerine kendilerinin hangi gruba ait olduklarını not eder. Resimler seminer odasına asılır ve alıştırmanın içeriğini düşünmek için çıkış noktası oluşturur.

Değerlendirme

Değerlendirme esnasında ilk önce gözlemciler resmin içeriği ile ilgili söylenenleri kronolojik olarak sunar. Akabinde katılımcılar resmin içeriği ile ilgili ifadelerin nasıl değiştiğini tasvir eder. Önemli konular yazı tahtasına veya yazı borduna not edilir. Semineri yönetenler katılımcıların resim hakkında söylenenleri resmin kendisiyle karşılaştırabilmesi için resmi tekrar gösterirler. Asıl resmin nasıl tasvir edileceği konusunda muhakkak farklı görüşler olacaktır. Kişisel algının gerçeğin güvenilebilir bir yansıması olmadığı ve her insanın bir resmi veya durumu kendi kişisel/şahsi hayat hikayesinden ve sosyal tecrübelerinden yola çıkarak yorumladığı tezi tartışılır. Ön yargıların ve stereotipilerin dedikoduları tetikleyici ve kuvvetlendirici özelliği konu edilir. Toplumsal realitede bunun ne tür neticeler doğurabileceği üzerine düşünülüyor.

Çerçeve şartlar

Çalışma malzemesi

- Çalışma kağıdı F. I.