Kağıt oyunu

Konu/Arka plan

Göç araştırmalarında iki zıt kutupta yer alan “tamamen uyum sağlama” ve “tamamen köken kültürüne geriye çekilme” tutumlarının dengede tutulması en ideal yol olarak değerlendiriliyor. Bu yol yalnızca deneme yanılma yoluyla, günlük yaşamda deneyler yaparak katedilebilir. Herkes kendi yolunu kendisi belirler: Bazıları daha çok uyum sağlamaya odaklı olur ve zaman içerisinde köken kültüründeki önemli öğeleri saymanın ve korumanın da kimlikleri için iyi olduğunu anlar. Başkaları kendi kültürlerine ait geleneklere daha çok tutunur ve bağlı kalır ve bulundukları yeni sosyal çevreye açılmaları daha uzun süre alır. Bu kağıt oyunu deneysel şekilde ve tecrübe ve oyuna dayanarak kişinin kendisinin güçlü yanlarını ve sınırlarını tanımasına olanak veriyor.

Aşağıda belirtilen alıştırma farklı farklı seminerlerde uygulanıyor. Ekteki kılavuzda semineri yönetenler için hazırlanmış çalışma kağıdı (E.I.1.), katılımcılar için hazırlanmış çalışma kağıtları (E.I.2 – E.I.6.) ve gözlemciler için hazırlanmış çalışma kağıdı (E.I.7.) bulunmakta.

Amaçlar

Kişinin kendine yabancı kurallarla karşılaşınca nasıl davranması gerektiğine dair tecrübe edinmek,
Kağıt oynarken bulunduğu davranışları kendisine yabancı kültürler bağlamına aktararak/transfer ederek düşünmek,
Tamamen uyum sağlama (asimile olma)/tamamen kendi istekleri doğrultusunda başkalarına söz geçirmenin ve uyum sağlamanın ve kendini ifade etmenin (= entegrasyon) arasında denge sağlamış olmanın arasındaki farkı anlamak
kendi davranışlarını yukarıda belirtilen tutumlara bakarak gözden geçirmek

Alıştırmanın uygulanışı

Bu kağıt oyununda semineri yönetenlerin aynı anda birden çok farklı grup sürecine dikkat etmesi lazım ki, simülasyon oyunu başarılı olsun: Kurallara uyulması sağlanmalı (belli bir andan itibaren konuşulması yasak), yeni aşamalarının başlangıcı anons edilmeli (iki kere bir değişim gerçekleştiriliyor ve oyuncular yer değiştiriyor), sinirli ve gergin katılımcılar yatıştırılmalı (mesela konulan kurallarla başa çıkamadıkları zaman) ve sıkılan gruplar oyalanmalı (mesela gruplardan birinin oyunu bitirmiş olmasına rağmen başka bir grubun daha yarısına ancak gelmiş olduğu durumda). Bu durumda semineri yönetenler bir oyun daha oynamaya teşvik edebilir. Bu yüzden (en iyisi ikili bir takımdan oluşan) semineri yönetenlerin söz konusu kağıt oyununu iyi bilmeleri ve önceden oynamış olmaları gerekmekte.

Gruplar halinde oturacak olan katılımcıların kendi masalarındaki olanlara tam konsantre olabilecekleri ve komşu masalardaki kişilerle sohbet edemeyecekleri şekilde dört beş masa düzenlenir. Bunun dışındaki kurallar bilgilendirme kağıdında bulunmakta.

Bu alıştırma aşağıda belirtilen fazlardan oluşmakta:

Oyunun amacını ve temelinde yatan kuralları izah etme
Oyunun ilk ellerini oyuncular konuşarak oynar (başlangıçta grup, kağıtlar masaya açık şekilde konularak kuralların izah edilmesi için ara verebilir). Ondan sonra iki el kurallara göre oynanmalı.
İlk defa masa değiştirilir ve o andan itibaren konuşmak yasaklanır (yeni bir masaya gelen oyuncu orada bulunan yeni oyun arkadaşlarından farklı kurallara göre oynar). En az iki el oynanmalı.
İkinci defa masa değiştirilir. Bu sefer ikişer kişi masa değiştirir (önceki değiştirmenin zıt istikametindeki masalara). Yine en az iki el oynanmalı.
Oyun sona erer – katılımcılar masada otururken düşüncelerini paylaşır – gerekirse kısa bir ara verilir – ondan sonra aşağıda belirtilen sorular değerlendirilir (herkes en son oturduğu masada kalır): Kurallarımdan vazgeçip uyum mu sağlıyorum? Yoksa kendi kurallarımı zorla kabul mu ettiriyorum? Uzlaşmaya mı çalışıyorum? Yoksa kafam karışıyor ve kendimi çaresiz mi hissediyorum? Grup içerisindeki kural anlayışları üzerine (el kol hareketleri ve yüz mimikleriyle) metakomünikasyon (iletişim üzerini iletişim) vuku buldu mu? Değerlendirmeye önce gözlemciler başlar; ondan sonra sırayla masalardakiler fikir ve düşüncelerini belirtir.
Masalarda kapanış sohbeti: Oyundaki tecrübelerime bakarak güçlü yanlarımın ve entegrasyonun sınırlarının nerede olduğunu düşünüyorum? Oyunda neler öğrendim?

Oyunu yönetenler için notlar:

Kuralların ortak olduğu bir grupta bir el oynadıktan sonra kişi ileri istikamette bulunan başka bir gruba geçer. Bir aşama sonra iki kişi geri istikametteki gruba dahil olur: bir kişi geri istikamette bir grup geriye, diğeri iki grup geriye.

Temel kurallar

İlk değişim gerçekleştikten sonra katılımcılara konuşmak yasaklanır. Sadece el kol hareketleri ve yüz mimikleriyle iletişim kurmalarına izin verilir.

Değerlendirme için şema

Her katılımcı kendini kağıt oyununda verdiği tepkilerden yola çıkarak çalışma kağıdı E.I.8.’de bulunan tepki şemasına göre değerlendirebilir. Söz konusu tepki şeması önce oyunu yönetenler tarafından izah edilir.